Վերացող կենդանիներ

Պարկավոր գայլ

Պարկավոր գայլերը անհետացած պարկավորների դասի կաթնասուն կենդանիներ են։ Պարկավոր գայլերը ապրել են Ավստրալիայում, դրա մասին հիշատակվում է դեռևս մ.թ.ա. 1000 թ. սկսած. Երբ առաջին հետազոտողները եկան Ավստրալիա, այս կենդանիներից արդեն շատ քիչ էին մնացել Թասմանիա կղզում։ Պարկավոր գայլերի մասին առաջին եվրոպացիների պահպանված տվյալները վերաբերվում են 1642 թ։ Խմբի անդամները հայտնեցին անծանոթ վայրի կենդանիների հետքի մասին, որոնք նման էին վագրի հետքերի։ 1772 թ. Մարկ Ջոզեֆ դյու Ֆրենը հայտարարում է, որ տեսել է վագրակատուի նման անծանոթ կենդանու:

Առաջին պաշտոնական տեղեկությունը վերաբերվում է 1792 թ. մայիսի 13-ին, երբ ֆրանսիացի բնագետ Ժակ Լաբիլարդիերը նշում է կատարում իր մատյանում այս կենդանու մասին։ Պարկավոր գայլը ամենամեծ գիշատիչ պարկավոր կենդանին է եղել։ Արտաքինից նրան կարելի է նմանեցնել շան կամ գայլի։ Պարկավոր կենդանիներից այն էականորեն տարբերվել է իր մարմնի կազմվածքով։Պարկավոր գայլի երկարությունը 100 - 130 սմ է, իսկ պոչի հետ միասին մինչև 180 սմ։ Բարձրությունը մինչև 60 սմ, քաշը 20-25 կգ։ Պարկավոր գայլերը գրանցված են աշխարհի <<Կարմիր գրքում>>:

Սիրիական սխտորագորտ

Սիրիական սխտորագորտը սխտորագորտերի  ընտանիքի և սխտորագորտերի ցեղի անպոչ երկկենցաղ է։ Տարածված է Սիրիայում, Փոքր Ասիայում, Հարավային Կովկասում։ Հայաստանում հանդիպում է Արմավիրի, Արարատի, Կոտայքի, Վայոց ձորի և Սյունիքի մարզերում, Երևանի  շրջակայքում։ Տարածված է Հայաստանի հարավարևելյան շրջաններում։ Շատ հազվադեպ հանդիպում է հանրապետության կենտրոնական և հարավային շրջաններում՝ Ջրվեժ, Առինջ, Ողջաբերդ, Ռինդ գյուղերի շրջակայքում, Սիսիանի տարածաշրջանում: Արցախում տարածված է անտառային, տափաստանային շրջաններում և լեռնային հարթավայրերում, քչաքանակ է։ Սիրիական սխտորագորտերը գրանցված են ՀՀ <<Կարմիր գրքում>> Բնակվում է կանգուն, հոսող, համեմատաբար խորը ջրավազաններում, նաև ափամերձ վայրերում։ Սնվում է մանր անողնաշարավորներով։ Ձմեռում է հոկտեմբերի վերջից մարտի կեսերը՝ թաղվելով փխրուն հողի մեջ կամ թաքնվելով քարակույտերում և այլ թաքստոցներում։ Մարմինը լայն է, կլորավուն, երկարությունը՝ 2-9 սմ։ Աչքերը խոշոր են, բիբը՝ ուղղահայաց։ Մեջքային մակերեսի ընդհանուր գունավորումը գորշ կամ դեղնավուն է, առկա է բազմաթիվ մուգ կանաչավուն սալերից բաղկացած նախշ։

Սպիտակ ռնգեղջյուր

Սպիտակ ռնգեղջյուրները ռնգեղջյուրների  ընտանիքի խոշոր կաթնասուններ են։ Այս կենդանատեսակից Երկրագնդի վրա կենդանի մնացել է ընդամենը 2 էգ, որոնք գտնվում են Քենիայի «Օլ Պեդջետա» արգելոցում: Կենդանատեսակի վերջին արուն մահացել է 2018 թվականի մարտին: Նման աղետալի վիճակը առաջացել է մարդու բացասական ներգործության, մասնավորապես՝ որսագողության հետևանքով: Սպիտակ ռնգեղջյուրները երկրորդ ցամաքային ամենախոշոր կենդանիներն են փղերից հետո։ Նրանք շատ հին կաթնասուններ են, որոնք հայտնի են դեռևս մարդկության պատմության հին շրջանից։ Նրա քաշը հասնում է 4-5 տոննա։ Մարմնի երկարությունը հասնում է 4,2 մետր։ Ռնգեղջյուրների այս տեսակների մարմնի ոչ մի մաս սպիտակ չէ։ Սակայն նրա անունը կնքված է ոչ մաշկի գույնի սպիտակության պատճառով։ Նրա մարմինը ունի ավելի շատ մոխրագույն կամ բաց սև գունավորում։ Շատ նման են իրենց տիպի ներկայացուցիչ մյուս ռնգեղջյուրներին։ Ունի երկու եղջյուր։ Փոքր եղջյուրը թույլ է զարգացած: Ըստ Բնապահպանության միջազգային միության 2010 թվականի տվյալների, երկրագնդի վրա պահպանվել են թվով 20170 սպիտակ ռնգեղջյուրներ։ Ամենաշատը տարածված են Հարավային Աֆրիկայի երկրներում՝  Նամիբիաում, Զիմբաբվեում։ Կան նաև որոշ քանակությամբ սպիտակ ռնգեղջյուրներ ԿԴՀ-ում և Հարավային Սուդանում։